ایران، کانون چند زیرسیستم منطقه‏ای

پس از فروپاشی نظام دوقطبی، این سؤال مطرح شد که چه نظم یا نظامی در انتظار ساختار روابط بین‌الملل است. بدیهی بود که ایالات متحده آمریکا تلاش گسترده‌ای برای تثبیت یک جهان تک‌قطبی به‏عمل آورد. اما اقبال تحقق چنین رؤیایی بسیار کم بود، زیرا این سیاست با مخالفت آشکار و پنهان تمام قدرت‌های دیگر روبه‏رو می‌شد. الگوی همگرایی منطقه‌ای اروپا که از پیش مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته بود، به پیدایش شکل‌های منطقه‌ای چندی کمک کرده بود که در دنیای آشفته و خطرناک پسا‏دوقطبی بر قوت و استحکام خود افزودند و بدین ترتیب خطوط یک دنیای چند‌قطبی منطقه‌ای در افق نمایان شد. امروز بیش از هر زمان دیگر مزیت و مناسبت همکاری‌های منطقه‌ای آشکار شده و اغلب کشورها به‏دنبال آن هستند. حال این سؤال پیش می‌آید که ایران چه وضعیتی داشته و وضعیت مطلوب آن به‏عنوان یک قدرت منطقه‌ای چیست؟